რა არის სტრაბიზმი, ანუ სიელმე?

სტრაბიზმი, ანუ თვალების დისლოკაცია, არის მდგომარეობა, როდესაც ერთი თვალი გადახრილია განსხვავებული მიმართულებით მეორესთან შედარებით. ის ძირითადად ბავშვთა ასაკში ვლინდება, თუმცა შესაძლებელია მოზრდილებშიც განვითარდეს. მკურნალობის მეთოდები მოიცავს სათვალის ტარებას, ერთი თვალის დაფარვას (პაჩინგს), თვალის ვარჯიშებს, მედიკამენტოზურ თერაპიას ან ქირურგიულ ჩარევას.

ტრაბიზმის ტიპები დამოკიდებულია იმაზე, რა მიმართულებით არის გადახრილი თვალი:

• შიგნით — ესოტროპია

• გარე მხარეს — ეგზოტროპია

• ზემოთ — ჰიპერტროპია

• ქვემოთ — ჰიპოტროპია

სტრაბიზმი ხშირად გვხვდება ბავშვებში, თუმცა შეიძლება განვითარდეს ზრდასრულობაშიც. მოზრდილებში ამის ხშირი მიზეზებია:

• ინსულტი (რაც იწვევს თვალის კუნთების კონტროლის დაკარგვას)

• ფიზიკური ტრავმა
  ასევე, შესაძლოა ზრდასრულს ჰქონდეს ბავშვობაში დიაგნოსტირებული სტრაბიზმი, რომელიც ან არ მკურნალობდა, ან მკურნალობის შემდეგ კვლავ გამწვავდა ან დაბრუნდა.

სტრაბიზმის უეცარი გამოჩენა, განსაკუთრებით გაორებული მხედველობით, უფროს ბავშვებსა და მოზრდილებში შეიძლება მიანიშნებდეს სერიოზულ ნევროლოგიურ პრობლემაზე. ასეთ შემთხვევაში დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს.

პსევდოსტრაბიზმი

პსევდოსტრაბიზმი — მდგომარეობა, როდესაც თვალები გადახრილად ჩანს, თუმცა სინამდვილეში სწორია. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს თვალის შიდა კუთხეში კანის ზედმეტი ნაოჭით ან ბრტყელი ცხვირით. ასაკის მატებასთან ერთად, ვიზუალური ილუზია ქრება.

მიზეზები და რისკ-ფაქტორები

სტრაბიზმის ძირითადი მიზეზია თვალის მოძრაობის ნეიროკუნთოვანი რეგულაციის მოშლა, იშვიათად — თვითონ კუნთის პათოლოგია. გენეტიკური ფაქტორებიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს (დაახლოებით 30%-ში).

რისკ-ფაქტორებია:

• დაურეგულირებელი რეფრაქციული შეცდომები

• ერთი თვალის მხედველობის დაქვეითება

• ცერებრალური დამბლა, დაუნის სინდრომი

• ჰიდროცეფალია, თავის ტვინის სიმსივნე

• ინსულტი (მოზრდილთა შემთხვევებში წამყვანი მიზეზია)

• თავის ტრავმები, ნერვულ სისტემასთან დაკავშირებული პათოლოგიები

• ენდოკრინული დარღვევები, მაგალითად გრეივსის დაავადება

გართულებები

სტრაბიზმის თვითგადავლა იშვიათია. მკურნალობის გარეშე შესაძლებელია:

• ამბლიოპია (თვალის "ზარმაცი" მდგომარეობა)

• ბუნდოვანი მხედველობა

• თვალის დაძაბვა, დაღლილობა, თავის ტკივილი

• გაორებული ხედვა

• სივრცული აღქმის დარღვევა

• ფსიქოემოციური დისკომფორტი (ვიზუალური იერსახის გამო)

• სერიოზული პათოლოგიის (მაგ. ტვინის სიმსივნე) დაუდგენლობა დროულად

დიაგნოსტიკა

თუ ბავშვი 4 თვის შემდეგ კვლავ ინარჩუნებს თვალის გადახრას, აუცილებელია პედიატრ ოფთალმოლოგთან კონსულტაცია.

შეფასება მოიცავს:

• ანამნეზის აღებას (მათ შორის ოჯახური ისტორიის)

• მხედველობის სიმახვილისა და რეფრაქციის ტესტებს

• თვალის გასწორების, ფოკუსისა და მოძრაობის ანალიზს

• გუგების გაფართოების შემდგომი შიდა სტრუქტურების შეფასებას

მკურნალობა

მკურნალობა ინდივიდუალურად შერჩეულია და მოიცავს:

• სათვალე/კონტაქტური ლინზები/ლაზერული კორექცია — რეფრაქციის კორექცია

• პრიზმული ლინზები — გაორებული ხედვის შესამცირებლად

• თვალის ვარჯიშები — განსაკუთრებით კონვერგენციის უკმარისობის დროს

• მედიკამენტური მკურნალობა — ბოტულინოთოქსინის ინექციები

• თვალის ახვევების მეთოდი (პატჩი) — ამბლიოპიის შემთხვევაში

• ქირურგიული ჩარევა — კუნთის პოზიციის კორექცია, ზოგჯერ რეგულირებადი მეთოდით (მოზრდილებში)

მკურნალობის შემდგომ აუცილებელია მონიტორინგი და კორექტირება საჭიროებისამებრ.

პროფილაქტიკა და პროგნოზი

სტრაბიზმის პრევენცია შეუძლებელია, თუმცა ადრეული დიაგნოსტიკა მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს პროგნოზს. მკურნალობა შესაძლებელია ნებისმიერ ასაკში და ხშირად იძლევა სრულ ფუნქციურ აღდგენას.

როდის მივმართოთ ექიმს?
თუ თქვენ ან თქვენს შვილს აღენიშნება თვალის გადახრა, მხედველობის უეცარი ცვლილება ან თვალის ტრავმა — აუცილებლად მიმართეთ თვალის სპეციალისტს.

შენიშვნა:
თუ ეჭვი გაქვთ თვალის გასწორებასთან დაკავშირებულ პრობლემაზე, არ არის საჭირო, რომ ბავშვი კომუნიკაბელური იყოს — შემოწმება შესაძლებელია ნებისმიერ ასაკში. სტრაბიზმი წარმატებით განკურნებადია თანამედროვე მეთოდებით.

თვალის გადახრა (სიელმე) — პრობლემა, რომელიც პროფესიონალების ხელში გადაწყვეტილებაა.

ახალი მზერაში სტრაბიზმის დიაგნოსტიკასა და მკურნალობას უძღვებიან მაღალკვალიფიციური ოფთალმოლოგები, მრავალწლიანი გამოცდილებით. ჩვენი კლინიკა აღჭურვილია თანამედროვე ტექნოლოგიებით, რაც უზრუნველყოფს ზუსტ დიაგნოზსა და ინდივიდუალურად შერჩეულ, ეფექტურ მკურნალობას — იქნება ეს სათვალე, ვარჯიშები, მედიკამენტური თუ ქირურგიული ჩარევა.

თუ თქვენ ან თქვენს შვილს გაქვთ თვალის გადახრა, გაორებული ხედვა ან მხედველობის დისკომფორტი — ნუ დაელოდებით გაუარესებას.
მობრძანდით "ახალ მზერაში", სადაც თვალის ჯანმრთელობაზე ზრუნავენ ის პროფესიონალები, ვისთვისაც თითოეული პაციენტის ხედვა უმთავრესია.